Zasady gry w siatkówkę - poznaj podstawowe przepisy

Siatkówka to jeden z ulubionych sportów Polaków. Dowiedz się na czym polegają podstawowe zasady dotyczące gry w siatkówkę, przebiegu meczu czy zawodników!

Jakie są zasady gry w siatkówkę - najważniejsze reguły

Siatkówka zaraz po piłce nożnej jest najpopularniejszym sportem zespołowym w naszym kraju. Polska reprezentacja ma na swoim koncie liczne sukcesy, na czele ze złotymi medalami - olimpijskim, mistrzostw świata i Europy. Kroku dotrzymują jej rodzime kluby, które w każdym sezonie wymieniane są w gronie faworytów na arenie międzynarodowej. Poznaj najważniejsze zasady tej dyscypliny.

Siatkówka - podstawowe przepisy gry

Zasady gry w siatkówkę nie są bardzo skomplikowane. Dedykowane jej boisko przedzielone jest siatką. Po jej obydwu stronach spotykają się dwa zespoły - po 6 zawodników w każdym.

Mecz polega na tym, że piłka ma przelecieć nad siatką i upaść na stronę przeciwnika. Zawodnicy jednocześnie bronią swojego pola. W świetle przepisów gra w piłkę siatkową może toczyć się przy pomocy dowolnej części ciała, jednak najbardziej precyzyjne ruchy są wykonywane dłońmi.

W odróżnieniu od innych sportów drużynowych, na boisku do siatkówki nie ma miejsca na ławkę rezerwowych. Przepisy mówią jednak o dedykowanym kwadracie, w którym zmiennicy mogą nieustannie rozgrzewać się przed wejściem na parkiet - bez zakłócania przebiegu meczu.

Zasady gry w siatkówkę - boisko, siatka i piłka

Pole gry do piłki siatkowej ma kształt prostokąta o wymiarach 18 x 9 m. Wokół niego znajduje się tzw. wolna strefa, której szerokość regulowana jest w oficjalnych przepisach. Powinna ona wynosić min. 3 metry, co ma zapewnić zawodnikom swobodę i bezpieczeństwo podczas rozgrywania akcji.

Dokładnie w połowie boiska ustawione są 2 słupki, na których zawieszona jest siatka wzdłuż linii środkowej. Wysokość górnej taśmy różni się w przypadku meczów męskich i żeńskich. Mężczyźni przebijają piłkę nad siatką zawieszoną na 2,43 m, natomiast kobiety - 2,24 m.

Warto pamiętać również o antenkach, które ograniczają pole przejścia piłki nad siatką. Jego przekroczenie odgwizdywane jest jako błąd, a co za tym idzie, punkt zdobywa drużyna przeciwna.

Czym charakteryzują się piłki do siatkówki używane w zawodowych rozgrywkach? Każda z federacji posiada własny regulamin, który musi być zatwierdzony przez FIVB. Należy jednak podkreślić, że wszystkie piłki dopuszczone do użytku w meczu muszą mieć takie same parametry, w tym np. obwód czy kolor.

Mecz siatkówki - kilka słów o pozycjach i libero

Jak już wcześniej ustaliliśmy, na parkiecie po jednej stronie siatki może znajdować się maksymalnie 6 zawodników. Każdy z nich ma określoną rolę do spełnienia. W piłce siatkowej wyróżniamy 5 podstawowych pozycji: - atakujący, - rozgrywający, - przyjmujący, - środkowy, - libero.

Zadaniem atakującego jest skuteczne zakończenie akcji. Po przekątnej z nim znajduje się rozgrywający, który odpowiada za realizację taktyki drużyny i dystrybucję piłek do graczy ofensywnych. Przyjmujący natomiast często odbiera serwis przeciwnika, ale również jest to zawodnik linii ataku. Środkowy również bierze udział w akcjach ofensywnych, jednak zdecydowanie więcej pracy wykonuje w elemencie bloku.

Libero to zawodnik linii obrony, o którym przed 1998 rokiem nikt nie słyszał. Nie wolno mu atakować z żadnego miejsca na boisku czy wykonywać zagrywki. Jest on specjalistą w przyjmowaniu serwisu, a także grze obronnej. Libero występuje na parkiecie w koszulce innego koloru niż jego koledzy z zespołu.

Podstawowe zasady gry w siatkówkę: zagrywka i odbicia

Wymiana rozpoczyna się wraz z wprowadzeniem piłki do gry przez zawodnika zagrywającego, ustawionego za linią końcową boiska. Mowa o serwisie, który niewątpliwie może zostać nazwany jednym z najważniejszych, a często decydujących zagrań w trakcie spotkania. To właśnie on rozpoczyna mecz, a następnie każdy kolejny set i akcję. Polega na przebiciu piłki powyżej górnej krawędzi siatki na stronę drużyny przeciwnej. Możliwe jest dotknięcie górnej taśmy siatki jednak tylko pod warunkiem, że znajdzie się ona po części należącej do rywali.

Pierwszy set rozpoczyna zagrywka wykonana przez zawodnika z drużyny wyłonionej drogą losowania. Podobnie dzieje się w ostatnim, czyli piątym. W pozostałych wykonuje ją zawodnik z zespołu, który nie zagrywał jako pierwszy w poprzednim.

Jak prawidłowo wykonać zagrywkę? Podstawowa zasada mówi: piłka musi być uderzona dłonią. Dozwolona jest także dowolna część ręki po tym, jak piłka zostanie podrzucona bądź upuszczona z jednej dłoni lub też z obydwu. Co ważne: możliwe jest tylko i wyłącznie jedno upuszczenie bądź podrzucenie. Dozwolone jest także kozłowanie, jak również przekładanie z ręki do ręki. Czas na wykonanie zagrywki jest stosunkowo krótki. Zawodnik ma 8 sekund po tym, jak zabrzmi gwizdek sędziego pierwszego.

Odbicia piłki w siatkówce są także ściśle regulowane przez przepisy. W praktyce oznacza to, po tym jak znajdzie się ona po stronie boiska danej drużyny, jej zawodnicy mają trzy na przerzucenie jej na stronę rywali. Co ważne, zawodnik ma możliwość dotknięcia piłki jeden raz, w przeciwnym wypadku popełni błąd. Nie można mu jej także rzucać ani łapać.

Wymiana kończy się wraz z upadkiem piłki na boisko, poza jego liniami bocznymi lub końcowymi, bądź też w momencie, kiedy którejś z drużyn nie uda się przebić jej na stronę przeciwną w sposób zgodny z przepisami.

Punkt przyznawany jest tej drużynie, która wygra wymianę. Jeśli wygrał ją zespół, który przyjmował zagrywkę, przejmuje prawo niej. Jego zawodnicy muszą wykonać rotację. W tym celu przesuwają się o jedną pozycję - zgodnie z ruchem wskazówek zegara. W przypadku, kiedy punkt zdobyli zawodnicy z zagrywającego zespołu, wówczas jeden z graczy wraca na pole zagrywki i z niego wznawia grę.

Podstawowe przepisy siatkówki - punktacja

Mecz siatkówki może być rozgrywany na dystansie maksymalnie 5 setów. Wygrywa go ta drużyna, która jako pierwsza rozstrzygnie 3 partie na swoją korzyść. Na seta składają się tzw. małe punkty. Pada on łupem zespołu, który szybciej zdobędzie 25 punktów, ale pod warunkiem zachowania dwóch oczek przewagi.

Jeśli na tablicy wyników pojawi się 2:2 w setach, mecz kończy się partią piątą, czyli tie-breakiem. W nim gra toczy się do 15 punktów. Dokładnie do tylu, do ilu rozgrywano partie przed 1998 rokiem. Wtedy jednak zasady gry mocno różniły się od współczesnych. Według nich drużyna mogła zdobywać punkty jedynie przy własnej zagrywce, przez co wiele akcji kończyło się bez przyznania oczka przez arbitra.

Przepisy gry nie ograniczają czasu trwania spotkania. Wszystko zależy od jego dynamiki czy różnicy w poziomie sportowym.

Przepisy gry w siatkówkę - sędziowie i system challenge

Mecz siatkówki najczęściej nadzorowany jest przez kilku sędziów, w tym: pierwszego, drugiego, challenge, dwóch liniowych i sekretarza. Najważniejszy głos należy jednak do arbitra pierwszego, którego w podejmowaniu kluczowych decyzji wspiera sędzia drugi. Warto wiedzieć o tym, że obok czuwania nad prawidłowym przebiegiem spotkania sędzia jest odpowiedzialny za ocenę techniczną działań poszczególnych zawodników. W praktyce mowa np. o czystym zagraniu, odbiciu zgodnym z przepisami etc. Bardzo ważna jest także ocena sportowego zachowania drużyn. Sędzia ma prawo karać zarówno zawodników, jak i sztab trenerski kartkami (żółtymi lub czerwonymi) za zachowania niezgodne z fair play.

Poznając zasady siatkówki warto wiedzieć czym jest system challange. Co ciekawe, jako pierwszy został wprowadzony przez władze polskiej ligi w sezonie 2010/2011. Mowa o systemie kamer i czujników, który w niezwykle dokładny sposób monitoruje zachowania zawodników oraz ich zagrania. Jest on więc bardzo pomocny w ocenie dyskusyjnych sytuacji np. uderzenia piłki przez zawodnika, tego czy piłka dotknie boiska po stronie przeciwnika etc. Każda drużyna ma do dyspozycji ograniczoną ilość challengów.